Barack Obama blijft president van de Verenigde Staten, zo bleek
woensdagochtend.
Donderdag is China aan de beurt voor een belangrijke leiderschapsverkiezing.
Op het achttiende Congres van de Communistische Partij wordt bepaald wie
China de komende tien jaar mogen besturen.
Er moeten nog wat posten worden ingevuld, maar vrijwel zeker is dat president
Hu Jintao wordt opgevolgd door vicepresident Xi Jinping en dat huidige
vicepremier Li Keqiang die nieuwe premier wordt.
De afgelopen twee decennia hebben de VS en China een symbiotische, maar
tegelijkertijd lastige relatie ontwikkeld. China werd kampioen van de
goedkope export, en financierde met zijn dollaropbrengsten grote delen van
de Amerikaanse staatsschuld.
Het model van ‘Chinmerica’ staat echter onder druk, nu China voor toekomstige
groei sterker moet gaan leunen op de binnenlandse vraag en de VS van zijn
schuldverslaving moet afkicken.
Vergeleken met tien jaar geleden zijn de economische verhoudingen tussen de
opkomende Aziatische grootmacht en de grootste economie van het Westen sterk
veranderd. Een overzicht in 10 grafieken.
Grote getallen
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=C46%3AE48&gid=0&pub=1","options":{"vAxes":[{"useFormatFromData":true,"title":"Miljard dollar","minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"booleanRole":"certainty","title":"Bruto Binnenlands Product (bbp)","animation":{"duration":0},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","annotations":{"domain":{}},"useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"useFormatFromData":true,"title":"Bron: Wereldbank","minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"isStacked":false,"width":469,"height":289},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 2"}
China heeft de afgelopen decennia een periode van 'makkelijke' groei achter de
rug. Simpelweg door jaarlijks miljoenen goedkope arbeiders in te zetten die
van het platteland naar de stad trokken, kon het land economische
groeipercentages van rond de 10 procent per jaar laten zien.
Was de Amerikaanse economie tien jaar geleden nog drie keer zo groot als de
Chinese, inmiddels is Chinese economie half zo groot als de Amerikaanse.
Naar verwachting benadert China binnen zo'n vijftien jaar de VS in omvang.
Hoewel China ook fors investeert in meer geavanceerde, hoogtechnologische
productie, kan het zich echter (nog) niet meten met het innovatieve
techwalhalla Silicon Valley.
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=B12%3AD14&gid=0&pub=1","options":{"vAxes":[{"useFormatFromData":true,"title":"miljoen","minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"series":{"0":{"color":"#6d9eeb"}},"booleanRole":"certainty","title":"Bevolking ","animation":{"duration":500},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"useFormatFromData":true,"title":"Bron: Wereldbank","minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"tooltip":{},"isStacked":false,"width":469,"height":289},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 1"}
Minstens zo belangrijk als de groei van de economie, is de groei van de
bevolking. Die wist China de afgelopen tien jaar te beperken tot een toename
met zo'n 64 miiljoen, tegen een aanwas van 23 miljoen in de VS. Met 1,3
miljard monden te voeden staat China nog altijd voor een enorme uitdaging,
afgezet tegen 311 miljoen Amerikanen.
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=H18%3AJ20&gid=0&pub=1","options":{"vAxes":[{"useFormatFromData":true,"title":"Dollar","minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"booleanRole":"certainty","title":"Inkomen per hoofd van de bevolking ","animation":{"duration":0},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"useFormatFromData":true,"title":"Bron: Wereldbank","minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"isStacked":false,"width":469,"height":289},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 3"}
Meer dan de absolute omvang van de economie is namelijk het inkomen per hoofd
van de bevolking een beslissend verschil tussen China en de VS. Hoewel
Chinezen de afgelopen tien jaar gemiddeld vier keer zo rijk zijn geworden,
zijn Amerikanen gemiddeld nog altijd bijna negen keer zo rijk als Chinezen.
China vs VS: markten
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=Y16%3AAA18&gid=0&pub=1","options":{"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"vAxes":[{"title":"Aantal bedrijven","useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"title":"Fortune 500-bedrijven (grootte naar omzet)","booleanRole":"certainty","height":294,"animation":{"duration":500},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","width":469,"useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"title":"Bron: Fortune 500 Global","useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"isStacked":false},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 8"}
Als markt speelt China een steeds grotere rol in de wereld. Dit is
bijvoorbeeld zichtbaar bij de toename van het aantal Chinese bedrijven dat
meedoet in Fortune-lijst van grootste bedrijven ter wereld. Waar het aantal
Amerikaanse topondernemingen de afgelopen zeven jaar afnam, doken er steeds
meer grote Chinese bedrijven op.
Dit alles zegt overigens niet al te veel over de competitieve kracht van
bedrijven. Zo heeft China nog altijd moeite om mondiale merken uit te
rollen, zoals ook onlangs bleek uit de Amerikaanse aanvallen
op telecombedrijven Huawei en ZTE.
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=N54%3AP56&gid=0&pub=1","options":{"vAxes":[{"useFormatFromData":true,"title":"Miljoen","minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"booleanRole":"certainty","title":"Internetgebruikers","animation":{"duration":0},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"useFormatFromData":true,"title":"Bron: Wereldbank","minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"tooltip":{},"isStacked":false,"width":469,"height":289},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 6"}
Kijk je naar de binnenlandse onwikkeling, dan is duidelijk dat China op tal
van terreinen simpelweg de grootste markt heeft of bezig is die te vormen.
Dat geldt zowel online...
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=T18%3AV20&gid=0&pub=1","options":{"vAxes":[{"useFormatFromData":true,"title":"miljoen","minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"booleanRole":"certainty","title":"Autobezit (personenauto's, lichte trucks)","animation":{"duration":500},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"useFormatFromData":true,"title":"Bron: Polk, China Autoweb","minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"isStacked":false,"width":469,"height":289},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 7"}
...als offline.
Hoewel de VS in absolute zin nog ruim twee keer zoveel auto's telt als China,
groeit het autobezit in China duizelingwekkend snel. In 2011 werden in China
ruim 18 miljoen auto's
en lichte trucks verkocht, tegen 12,8 miljoen in de Verenigde Staten.
Grote uitdagingen
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=M16%3AO18&gid=0&pub=1","options":{"vAxes":[{"useFormatFromData":true,"title":"procent bbp","minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"booleanRole":"certainty","title":"Staatsschuld (% van bruto binnenlands product)","animation":{"duration":0},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"useFormatFromData":true,"title":"Bron: IMF","minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"tooltip":{},"isStacked":false,"width":469,"height":289},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 5"}
De belangrijkste uitdaging voor de Amerikaanse president komt de komende jaren
ongetwijfeld van de staatsfinanciën. Met de vergrijzing en toenemende
zorgkosten in het vooruitzicht, moet de VS een staatsschuld in toom houden
die de afgelopen tien jaar fors is toegenomen. Inmiddels is de Amerikaanse
staatsschuld ongeveer even groot als de omvang van de economie.
Door recente stimuleringsprogramma's is ook de Chinese staatsschuld gestegen,
maar die is in verhouding tot de Amerikaanse nog altijd goed behapbaar.
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=H50%3AJ52&gid=0&pub=1","options":{"vAxes":[{"useFormatFromData":true,"title":"Miljard dollar","minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"booleanRole":"certainty","title":"Vermogen Rijkste Persoon","animation":{"duration":0},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"useFormatFromData":true,"title":"Bron: Forbes","minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"tooltip":{},"isStacked":false,"width":469,"height":289},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 4"}
Een veel grotere uitdaging voor China zijn problemen die de toegenomen
welvaart vergezellen, zoals een sterke stijging van de ongelijkheid. Waar in
de VS de rijkste man, Microsoft-oprichter Bill Gates, de afgelopen tien jaar
'slechts' een paar miljard dollar aan zijn vermogen heeft toegevoegd, heeft
China kennis gemaakt met een aanzienlijke groep nieuwe supperrijken.
China heeft inmiddels een stevig probleem met sociale spannngen die de
toegenomen ongelijkheid meebrengt. Sterke aanwijzing daarvoor is feit dat
het Chinese staatsbureau voor de statistiek dit jaar, voor de elfde keer op
rij, een officieel Gini-cijfer weigerde
te publiceren, Het gaat hierbij om een internationaal geaccepteerde
maatstaf voor inkomensverschillen.
In
de VS is relatieve ongelijkheid de afgelopen decennia in ieder geval
meetbaar toegenomen.
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=U53%3AW55&gid=0&pub=1","options":{"vAxes":[{"useFormatFromData":true,"title":"Miljoen kiloton","minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":16},"booleanRole":"certainty","title":"Uitstoot CO2 (miljoen kiloton)","animation":{"duration":500},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"useFormatFromData":true,"title":"Bron: Wereldbank","minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"isStacked":false,"tooltip":{},"width":469,"height":289},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 10"}
Economische groei betekent in China ook forse milieuproblemen. Gemeten naar de
CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking was de energie-intensiteit in de VS
in 2008 nog veel hoger dan in China: 18 ton CO2 per hoofd van de bevolking
in de VS, tegen 5 ton voor China.
Maar in de absolute getallen is China bij de jaarlijkse CO2-uitstoot de
Verenigde Staten met gemak voorbij gestreefd.
{"dataSourceUrl":"//docs.google.com/a/z24.nl/spreadsheet/tq?key=0AuXPkySqju4QdDkyTlVmeDZ2VWVtc2RESDNCRE05NXc&transpose=0&headers=1&range=Z53%3AAB55&gid=0&pub=1","options":{"titleTextStyle":{"bold":true,"color":"#000","fontSize":"18"},"vAxes":[{"title":"","useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null},{"useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":"pretty","viewWindow":{"min":null,"max":null},"maxValue":null}],"title":"Corruptie-Index: zeer corrupt (1) tot niet-corrupt (10)","booleanRole":"certainty","animation":{"duration":500},"backgroundColor":{"fill":"#faf4ed"},"legend":"top","useFirstColumnAsDomain":true,"hAxis":{"title":"Bron: Transparency International","useFormatFromData":true,"minValue":null,"viewWindowMode":null,"viewWindow":null,"maxValue":null},"tooltip":{},"isStacked":false,"width":469,"height":298},"state":{},"view":{"columns":[{"calc":"stringify","type":"string","sourceColumn":0},1,2]},"chartType":"ColumnChart","chartName":"Diagram 9"}
De economische groeiprestaties van China zijn zonder meer indrukwekkend. Maar
het is twijfelachtig of het land een geavanceerde markteconomie kan worden,
als er niet sterke verbetering optreedt in de transparantie van zakendoen.
Corruptie in het overheidsapparaat is daarbij een belangrijke factor. Wat dat
betreft heeft China de afgelopen jaren weinig vooruitgang geboekt, volgens
organisaties als Transparency International. Vraag is of daar verandering in
komt, zolang het land een monolitische eenpartijstaat blijft.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl